اولين سئوالي که در ذهن مطرح مي شود اين است که آيا بين مردان و زنان تفاوتهاي جسمي که در ورزش کردن تأثير بگذارد وجود دارد يا خير ؟ بايد بگويم بله ، در بسياري از موارد تفاوتهايي وجود دارد که برخي از آنها به نفع خانمها بوده و باعث مي شود آنها در برخي ورزشها موفق تر از آقايان باشند . به طور مثال : توانايي زنان در سرعت بخشي به دويدن بيشتر از مردان است و از آنجائيکه ميزان چربي بدن آنها نيز از آقايان بيشتر است و به عنوان منبع انرژي عمل مي کند ، خانمها در دوهاي با مسافت طولاني از آقايان موفق ترند . از طرفي خانمها در دماهاي بالا قابليت عرق ريزي بيشتري دارند و اين سبب تحمل بيشتر آنان در ورزش در هواي گرم مي شود و بدليل لايه ضخيم تر چربي تحملشان در هواي سرد نيز بيشتر است . البته قدرت عضلاني خانمها ۳۰٪ کمتر از آقايان است و مردان داراي استخوانهاي بلند و متراکم تري هستند . در نتيجه در ضربه زدن مانند ضربات پا نيروي بيشتري وارد مي کنند . از طرفي خانمها بدليل اينکه پاهاي کوتاهتري دارند در فعاليتهاي تعادلي پايداري بيشتري از خود نشان مي دهند . در هر صورت اين تفاوتهاي جسمي هيچگاه سبب ممنوعيت ورزش خاص براي خانمها نشده است .

در گذشته تصور مي کردند خانمها بدليل گذراندن مراحلي خاص مانند عادت ماهيانه ، حاملگي ، يائسگي و ... نبايد ورزش سنگين انجام دهند در صورتيکه در حال حاضر اين عقايد منسوخ شده اند و حتي در اين مراحل نيز ورزش براي بانوان بسيار مفيد است که در ذيل به آن مي پردازيم .

تمرينات منظم ورزش داراي فوايد مشابهي در زنان و مردان است يعني کاهش فشار خون ، پائين آوردن تعداد ضربان قلب و کاهش درصد چربي بدن که تمامي اين موارد به پيشگيري از بيماريهاي قلبي کمک مي کنند . به علاوه ، ورزش هاي توأم با اعمال وزن روي بدن ، سبب تقويت استخوانها و جلوگيري از پوکي استخوان بخصوص در خانمها مي گردد .

  تأثيرات مثبت ورزش در دوران قاعدگي

هيچ دليل قاطعي وجود ندارد که قاعدگي بر عملکرد بدني تأثير منفي داشته باشد . در ميان زناني که در دانشگاه به ورزش مي پردازند ، تفاوتي در حداکثر جذب اکسيژن در مراحل مختلف قاعدگي وجود نداشته است . لذا دليلي وجود ندارد که خانمها تمرينات و مسابقات ورزشي را در زمان قاعدگي تغيير دهند و يا قطع کنند .

در برخي خانمها به علل مختلف مانند علل رواني ، ايجاد اختلالات و علائم شديد در زمان قاعدگي مانند درد ، ضعف شديد و يا علائم پيش قاعدگي مانند سردرد ، علائم گوارشي ، ممکن است در عملکرد جسمي شان در زمان قاعدگي اختلال ايجاد  شود . برخي از مطالعات نشان مي دهند که تمرينات ورزشي مي تواند در کاهش درد قاعدگي مؤثر باشد . در يک مطالعه درد قاعدگي در زنان دانشجو وقتي که به مدت يکسال تحت تمرينات جسماني قرار گرفتند تا ۵۵٪ کاهش يافت . از طرف ديگر انجام تمرينات سبک مي تواند در جلوگيري و تسکين درد قاعدگي مفيد باشد . انجام منظم اين تمرينات باعث بهبود گردش خون در ناحيه شکم ، افزايش قوام عضلات شکم و انعطاف پذيري ناحيه کمر و لگن و انبساط عضلاني ناحيه لگن مي گردد .

بنابراين ورزش براي خانمها حتي در برخي مراحل مانند قاعدگي ، يائسگي ، پس از زايمان و ... نه تنها ضرري ندارد بلکه بسيار مفيد است و حتي خانمهاي ورزشکار با قرار گرفتن در اين مراحل نيازي به تغيير و يا قطع فعاليتهاي ورزشي شان ندارند .

فوايد ورزش در دوران حاملگي

ورزش مي تواند براي خانم حامله بسيار مفيد باشد . همچنين وقتي خانمهاي ورزشکار حامله مي شوند . در طي دوران حاملگي به ورزش خود ادامه مي دهند . لذا بايد اثرات مفيد و خطرات انجام فعاليتهاي ورزشي طي دوران بارداري را دانسته و توصيه هاي مربوط به سالم ورزش کردن در اين دوران را به خاطر بسپاريم .

فوايد انجام فعاليت ورزشي در دوران بارداري :

نرمشها و ورزشهاي سبک با توصيه هاي لازم انجام مي شوند ، هيچ خطري براي مادر و جنين ندارند بلکه به دلايل زير مي توانند براي مادر بسيار مفيد باشند .

ظرفيتهاي ريوي و توانائيهاي تنفسي مادر در حين بارداري را افزايش مي دهند .

احتمال بروز برخي بيماريهاي در حين حاملگي مانند بيماري قند حاملگي و فشار خون بالا را کاهش مي دهند .

·         از افزايش وزن بيش از حد مادر جلوگيري مي کند

·         آمادگي و تناسب جسماني مادر را حفظ مي کنند .

·         کمردرد و وريدهاي واريسي که در حاملگي شايع است کاهش مي دهند .

·         شرايط روحي و خودباوري و وضعيت خواب مادر را بهتر مي کنند و باعث افزايش اعتماد به نفس در وي مي گردند .

·         زايمان را آسانتر کرده و بهبودي بعد از زايمان را سريعتر ميکنند .

·         به دليل ارتقاء سطح سلامت جسمي و روحي مادر به زايمان طبيعي وي کمک مي کنند

·         از آنجا که بر روی ورزشکاران زن پژوهش‌های دقیق و گسترده ای صورت نگرفته است یک اتفاق نظر و تفاهم کلی در مورد سطح عملکرد آنها وجود ندارد . وجود اختلافات فیزیولوژیک و نیز ساختاری بین جنس زن و مرد هم مزید بر علت شده است . در اینجا به تعدادی از ویژگی های جنس مؤنث در ارتباط با ورزش و فعالیت بدنی اشاره می کنیم . اگر چه بر اساس نظرسنجی ها ، اکثر ورزشکاران زن معتقد به افت عملکرد بدنی در دوران قاعدگی هستند . اما از لحاظ فیزیکی زنانی بوده اند که در طی زمان قاعدگی قادر به شکستن رکوردهای جهانی شده اند .    

·         از آنجا که بر روی ورزشکاران زن پژوهشهای دقیق و گسترده ای صورت نگرفته است یک اتفاق نظر و تفاهم کلی در مورد سطح عملکرد آنها وجود ندارد . وجود اختلافات فیزیولوژیک و نیز ساختاری بین جنس زن و مرد هم مزید بر علت شده است . در اینجا به تعدادی از ویژگی های جنس مؤنث در ارتباط با ورزش و فعالیت بدنی اشاره می کنیم . اگر چه بر اساس نظرسنجی ها ، اکثر ورزشکاران زن معتقد به افت عملکرد بدنی در دوران قاعدگی هستند . اما از لحاظ فیزیکی زنانی بوده اند که در طی زمان قاعدگی قادر به شکستن رکوردهای جهانی شده اند . فعالیت ورزشی شدید سبب کاستن سطح استروژن خون می شود ، اما لزوماً بر سطح عملکرد بدنی اثری ندارند . در تمرینات با شدت برابر ، اختلافی در میزان بروز آسیبهای ناشی از ورزش در زن و مرد دیده نمی شود . قرصهای ضدبارداری هر چند ممکن است سبب تغییرات چشمگیرفیزیولوژیک در بدن زن شوند، اما تأثیر عمده ای روی عملکرد فرد نخواهند گذاشت . حاملگی در ۲ تا ۳ ماه اول ، اثر منفی روی عملکرد نمی گذارد ، لابد می دانید در المپیک سال ۱۹۵۶ ملبورن ، ۳ تن از برندگان مدال طلا حامله بودند . حتی بعد از طی حاملگی اگر وضعیت جسمی و شکل پیش از حامگی زن بازگردد ، مشکلی در رقابتهای ورزشی نخواهد داشت . ورزش سبب بهبود دانستیه ( تراکم ) استخوان زنان نمی شود بلکه فقط سبب حفظ آن می گردد . در صورت مصرف مقادیر کافی کلسیم ، ورزش احتمالاً در شکل گیری استخوانهای قویتر کمک خواهد کرد . هیچ محدودیت سنی برای شرکت در ورزشهای استقامتی وجود ندارد . حتی زنان ۸۰ ساله هم توانایی شرکت منظم در دوهای ماراتن را دارند ، اگر چه مدت زمان طی شده بیشتر خواهد بود . دقیقاً معلوم نیست که آیا زنان سریعتر می دوند یا مردان ؟ فقط می دانیم که در ازای هر دهه عمر ، زنان توانایی سرعت بخشی در دویدن به میزان ۱۴ متر در دقیقه دارند . در حالیکه این رقم برای مردان ۷ متر در دقیقه است . البته با توجه به اختلالات فیزیکی به نظر نمی رسد که زنان توانایی غلبه بر مردان در مسافتهای کوتاه را داشته باشند . اما ، عکس این موضوع در دوهای با مسافت طولانی صدق می کند که به نظر می رسد به علت چربی بالاتر موجود در بدن زنان است و به عنوان منبع انرژی عمل می کند . به علاوه تعریق در دماهای بالاتر بدن ، سبب حفظ و نگهداری بیشتر آب بدن خواهد شد .