ابوموسی جابر ابن حیان (متولد سال ۱۰۰ هجری شمسی معادل با
۷۲۱ میلادی در توس - وفات در سال ۱۹۴ هجری شمسی معادل با ۸۱۵ میلادی ) در کوفه دانشمند
و کیمیاگر و فیلسوف شیعه ایرانی بود. او را «پدر علم شیمی» نامیدهاند و بسیاری از
روشها (مانند تقطیر) و انواع ابزارهای اساسی شیمی مانند قرع و عنبیق را به او نسبت
میدهند. بسیاری او را ایرانی و برخی نیز او را عرب میدانند. با این همه به اتفاق
پژوهشگران بر این باورند که زادگاه او شهر توس در خراسان ایران بودهاست.
زندگی
یک نقاشی از جابرابو موسی، جابر بن حیان، کیمیاگر برجستهٔ ایرانی
،در سال صد ه.ش در شهر توس از توابع خراسان زاده شد. مدت کوتاهی پس از تولدش، پدر او
که یک داروساز شناخته شده و پیرو مذهب شیعه بود، به دلیل نقشی که در بر اندازی حکومت
اموی داشت، دستگیر شد و به قتل رسید. جابر به نوشتههای باقی مانده از پدرش علاقه مند
شد و به ادامهٔ حرفهٔ او پرداخت. او با شوق و علاقه
به یادگیری علوم دیگر نیز میپرداخت. همین، سبب هجرت او از ایران به عراق شد. گر چه
بعضیها گفتهاند که جابر در محضر امام ششم شیعیان علمآموزی کرده است اما تحقیقات
نشان داده است که این امر غیر ممکن بوده است. کتابها و رسالات متعدد جابر، سالها بعد از او،
توجه کیمیاگران اروپایی را به خود جلب کرد. آنها این کتابها را به زبان لاتین ترجمه
کردند و سالها از آن به عنوان منبع معتبری استفاده میکردند. به گفتهٔ آنها،
این کتابها تاثیر عمیقی بر تغییر و تصحیح دیدگاه کیمیاگران غربی گذاشتهاست. عاقبت،
جابر بن حیان، در سال صد و نود و چهار ه.ش (معادل با ۸۱۵ میلادی) در شهر کوفهٔ عراق چشم
از جهان فروبست. به اتفاق پژوهشگران بر این باورند که صفت کوفی که در روایات بسیاری
به دنبال نام جابر آمدهاست، نشانگر زادگاه او نیست، بلکه حاکی از آن است که وی مدتی
در کوفه اقامت داشتهاست